مطالعه مقاومت به بیماری سفیدک سطحی در توده های جنس بتاو تاثیر این بیماری ویروس کمیت و کیفیت محصول

بیماریها از عمده ترین عوامل کاهش عملکرد در محصولات زراعی بوده و قارچها در بین عوامل بیماریزای گیاهی بیشترین سهم را دارند. چغندرقند در نقاط مختلف دنیا مورد حمله آفات و بیماریهای متعددی قرار گرفته و بیماریها در تولید اقتصادی چغندرقند اهمیت زیادی پیدا کرده اند. یکی از بیماریهای مهم چغندرقند، بیماری سفیدک سطحی (powdery mildew) است که تقریبا تمام نواحی چغندرقند کاری ایران را در بر می گیرد. در بیشتر نقاط ایران، این بیماری از نیمه اول تا آخر تیر ماه روی چغندرقند ظاهر شده و یک ماه پس از ظهور حداکثر میزان آلودگی (peak) ایجاد می گردد. ژنوتیپ های مختلف از نظر شدت آلودگی با یکدیگر متفاوت بوده و عکس العمل یکسانی در مقابل حمله پاتوژن از خود نشان نمی دهد. برخی از ژنوتیپ ها بشدت آلوده می گردند و برخی دیگر در مقابل عامل بیماریزا از خود مقاومت نشان داده و اجازه رشد پاتوژن را بر روی گیاه نمی دهند. بمنظور بررسی واکنش ژنوتیپ های مختلف (از نظر کاهش عملکرد) در مقابل بیماری سفیدک سطحی، دوازده ژنوتیپ از دو گروه 7233 و 14442 که طی سالهای گذشته میزان آلودگی بر روی آنها اندازه گیری شده، انتخاب و در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار مورد بررسی قرار گرفتند. در طول دوره رشد گیاه پس از ایجاد آلودگی، برای هر یک از ژنوتیپ ها شاخص آلودگی محاسبه گردید. شاخص آلودگی با عملکرد رابطه منفی دارد. شاخص آلودگی باعث بالا رفتن میزان ازت موجود در ریشه گردیده و اازت باعث چذب بیشتر پتاسیم می گردد. وقتی که میزان پتاسیم در ریشه بالا می رود جذب ازت محدود گشته و عملکرد ریشه کاهش می یابد. شدت آلودگی باعث افزایش درصد قند می گردد ولی افت خلوص شربت خام را بهمراه داشته و افت خلوص شربت خام باعث پایین آمدن قند قابل استحصال می گردد. ژنوتیپ هایی که مقاومت بالایی نسبت به بیماری سفیدک سطحی از خود نشان دادند درصد قند کمتری داشتند. افت استحصال ژنوتیپ هایی که آلودگی بیشتری داشتند بالاتر بود. عملکرد بالا در ژنوتیپ شماره 5 علیرغم آلودگی شدید بیانگر این است که در چغندرقند ژنوتیپ های وجود دارند که نسبت به شدت آلودگی حساسیت کمتری دارند یا به عبارتی نسبت به بیماری متحمل هستند. ژنوتیپ شاهد 8001 بدون کنترل شیمیایی بشدت آلوده گردید و دارای عملکردی معادل 55/18 تن در هکتار بود. همین ژنوتیپ وقتی که با قارچ کش کاراتان کنترل گردید، عملکردی برابر 59/16 تن در هکتار داشت . بنابراین کنترل بیماری توسط قارچ کش باعث افزایش عملکرد (حدود 4 تن در هکتار) گردید ولی تاثیر چندانی بر روی درصد قند نداشت .